شهر ریاضیِ دانشگاه فردوسی مشهد، که اکنون با نام آریث‌لند آوازه‌ای بین‌المللی پیدا کرده، در شانزدهمین سال برگزاری با بیش از ۲۱ هزار مخاطب داخلی، مورد توجه مجامع علمی بین‌المللی نیز قرار گرفته است. ارائه سخنرانی و برگزاری این مسابقه در کشورهای مختلف و تجربه حضور دکتر میرزاوزیری در لهستان، برزیل و فرانسه در یک سال گذشته از یک سو و دعوت از ریاضیدانان برجسته لهستانی برای بازدید از مسابقه استانی شهر ریاضی در اسفندماه ۹۶ از سوی دیگر، باعث شده تا این مسابقه معروفیتی بیش از پیش پیدا کند. سفر دکتر میرزاوزیری به فرانسه در نوروز ۹۷ به منظور ارائه مسابقه شهر ریاضی در دانشگاه G-SCOP شهر گرونوبل از کشور فرانسه بهانه‌ای شد تا مصاحبه‌ای با ایشان داشته باشیم و دلیل اهتمام ایشان برای گسترش این مسابقه و استقبال جامعه ریاضی جهانی را از ایشان جویا شویم.
▪️ با سلام. گرچه ظاهراً نیازی به معرفی شهر ریاضی نیست ولی بد نیست با یک معرفی اجمالی از مسابقه شهر ریاضی مصاحبه را شروع کنیم.
من هم خدمت شما و خوانندگان این مصاحبه سلام عرض می‌کنم. اجمالاً عرض کنم که ایده مسابقه شهر ریاضی اولین بار در کتابی داستانی که در سال ۱۳۷۸ منتشر کردم ایجاد شد. این کتاب با عنوان «با ذره تا بی‌نهایتِ مهر» شرح کشوری رویایی به نام ریاضیات بود که واحد پول و قوانین خاص خودش را داشت. تألیف این کتاب انگیزه‌ای برای خلق مسابقه‌ای شد که بعدها توسط دانش‌آموزان به مسابقه شهر ریاضی شهرت یافت. اولین مسابقه با ۲۱ دانش‌آموز برگزار شد و اکنون مخاطبان آن بسیار زیاد شده‌اند.
▪️ چرا شهر ریاضی این قدر طرفدار پیدا کرده است؟
مسأله این است که همه مسابقات ریاضی موجود دنیا برای کسانی طراحی شده که در ریاضی قوی هستند. همان طور که می‌دانیم تعداد چنین افرادی بسیار اندک است و ریاضی گریزی عامل مضاعفی برای کم شدن مخاطبان چنین مسابقاتی شده است. برعکس، شهر ریاضی برای کسانی طراحی شده که دانش چندانی از ریاضی ندارند، علاقه‌ای به ریاضی ندارند و چه بسا از ریاضی متنفر باشند. همان طور که می‌دانیم چنین افرادی بسیار پرتعداد هستند.
▪️ چطور شد که شهر ریاضی جهانی شد؟
معرفی مسابقه شهر ریاضی توسط من برای استادان و معلمان ریاضی در دانشگاه استنفورد در سال ۹۲ نقطه شروعی برای اطلاع رسانی در مورد این مسابقه بود. از طرف دیگر دانش‌آموزانی بودند که در مسابقه شهر ریاضی شرکت کرده بودند، به ریاضیات علاقه‌مند شده بودند، در دانشگاه رشته ریاضی را انتخاب کرده بودند، برای ادامه تحصیل به دانشگاهی خارجی رفته بودند و مسابقه را در آن دانشگاه خارجی برگزار کرده بودند. این نیز عاملی برای معرفی شهر ریاضی بود.
همچنین معرفی شهر ریاضی در دانشگاه AGH شهر کراکوف از کشور لهستان در تابستان ۹۶، معرفی شهر ریاضی و فوتبال ریاضی در فستیوال ریاضی دانشگاه UFAL از شهر ماسیو در ایالت آلاگواس برزیل در پاییز ۹۶ و ارائه شهر ریاضی در دانشگاه G-SCOP شهر گرونوبل از کشور فرانسه در نوروز ۹۷ باعث شد که این مسابقه در معیاری جهانی سنجیده و مقبول واقع شود. حضور دو ریاضیدان لهستانی در مسابقه استانی شهر ریاضی در زمستان ۹۶ برای بازدید از این مسابقه نیز بر اعتبار آن افزود.
▪️ برنامه بعدی آریث‌لند چیست؟
به نظر می‌رسد که شهر ریاضی مثل یک رودخانه جلو می‌رود و خود برنامه بعدی خود را می‌یابد. از کشورهای دیگری نیز دعوتنامه‌هایی داشته‌ایم و این خود شهر ریاضی است که باعث به وجود آمدن برنامه بعدی می‌شود. کاری که من انجام می‌دهم صرفاً این است که برای مراکز علمی درخواست کننده، شهر ریاضی را معرفی می‌کنم.
▪️ به این ترتیب شهر ریاضی نیازی به تبلیغات ندارد. درست است؟
کاملاً موافقم. من هیچ وقت تبلیغی برای شهر ریاضی نکرده‌ام چون معتقدم بهترین مبلغ و منتقد، مصرف کننده است. اگر بچه‌ها شهر ریاضی را دوست دارند، که قلباً دریافته‌ام این گونه است، خودشان کار را انجام خواهند داد. هم سفیر شهر ریاضی هستند و هم کوچک‌ترین ایراد را در گوش ما فریاد می‌زنند. این نشان می‌دهد که آنها چقدر عاشق شهر ریاضی هستند و دوست ندارند خللی در آن ببینند.
▪️ از تجربه خود در برزیل و فرانسه برای ما بگویید.
دو تجربه متفاوت بود. مسأله اول این بود که تفاوت زبان، برگزاری مسابقه را برای ما سخت می‌کرد. شهر ریاضی مسابقه‌ای شفاهی است و صحبت کردن نقش مهمی در آن دارد. برای مسابقه برزیل لازم بود من سوالات را به زبان پرتغالی بنویسم و چند جمله پرتغالی را بلد باشم تا بتوانم در مسابقه داوری کنم. مسابقه شهر ریاضی دو ساعت طول می‌کشد. به نظر می‌رسد دو ساعت زمان کمی برای ایجاد ارتباط بین من به عنوان یک معلم و دانش‌آموزان باشد. معمولاً معلم‌ها بازه‌ای چند ماهه را برای ایجاد ارتباط با شاگرد خود در اختیار دارند و هنر یک معلم این است که بتواند در این بازه چند ماهه تأثیری بگذارد که زندگی‌ساز باشد. اما در دو ساعت این اتفاق غیرممکن می‌نماید. با این حال درست پس از برگزاری مسابقه، دانش‌آموزان به سراغم آمدند، مرا در آغوش گرفتند و گرچه زبان مشترکی نداشتیم، با اشاره به من فهماندند که مرا دوست دارند. این افتخار بزرگی برای یک معلم است که در فرصتی دو ساعته محبوب شاگردش شود.
برای ارائه شهر ریاضی در فرانسه نیز لازم بود سوالات را به زبان فرانسوی بنویسم و با موضوعات ریاضی مورد مطالعه در کتاب‌های درسی فرانسوی آشنا شوم. پروفسور ونسان ژوست، ریاضیدانی که مرا به فرانسه دعوت کرده بود سوالات زیادی در مورد نحوه کسب امتیاز و قوانین هفت‌گانه مسابقه شهر ریاضی از من پرسید. از آنجایی که وی در بهینه‌سازی تخصصی داشت برایش جالب بود که ببیند چطور بچه‌ها می‌توانند در زمانی کوتاه امتیاز زیادی کسب کنند. ارائه مسابقه در گرونوبل برای من به عنوان دفاعیه‌ای از یک رساله در مورد شهر ریاضی بود. لازم بود به جزئی‌ترین سوالات وی جواب دهم و دلایل منطقی، ریاضی و مستدل برای قوانینی که وضع کرده‌ام ارائه دهم. پایان این نبرد اما برایم شیرین بود چرا که توانستم اثباتی محکم برای برطرف کردن ۱۳ ایرادی که در آموزش و سنجش سنتی برای ریاضیات یافته‌ام و ادعا دارم شهر ریاضی آنها را برطرف کرده بیاورم و از این نظر خوشحالم که نقصی در کارم نبود.
▪️ فکر می‌کنید شهر ریاضی بتواند الگویی برای آموزش و سنجش به سبکی مدرن ارائه دهد؟
مسلماً. تمام ادعای من همین است. نه تنها مطمئنم که می‌تواند بلکه باور دارم که توانسته است. این مهم قبلاً با همکاری دانش‌آموزان توسط روش شهر ریاضی به انجام رسیده است.
▪️ خوشحالم که با شما صحبت کردم و متشکرم که وقت خود را در اختیار من قرار دادید.
خواهش می‌کنم. من از شما تشکر می‌کنم که برای شهر ریاضیِ من وقت گذاشتید. شهر ریاضی یکی از فرزندان من است که اکنون به بلوغ رسیده. طبیعتاً هر کسی از این که ببیند برای فرزندش وقت می‌گذارند و بر رشد آن اهتمام می‌ورزند مسرور می‌شود. شاد و موفق باشید.
▪️ همین طور شما. سلامت باشید.
.
.
کانال اخبار دانشگاه فردوسی مشهد