روز چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت‌ماه 1403، نشست بررسی راهکارهای کسب مرجعیت علمی، فناوری و نوآوری با حضور جمعی از رؤسای دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری شرق کشور به میزبانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
دکتر میرزائی شهرابی، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد، ضمن عرض خیر مقدم به رؤسای دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری، اشاره کرد: کلید واژه مردمی‌سازی سرلوحه دولت سیزدهم است و به این معنا است که مردم در قانون‌گذاری و اجرای قانون باشند و در حوزه آموزش عالی یعنی کمک کنیم تا سطح زندگی و کیفیت مردم بالاتر برود.
وی ادامه داد: باید تقسیم کار انجام دهیم و متخصصان را سرکار بیاوریم. وقتی افراد متخصص سرکار باشند، تولید و درآمد افزایش پیدا می‌کند و این باعث کاهش تورم می‌شود.
دکتر میرزائی با توجه به لزوم اجرای برنامه‌ها افزود: باید نسل چهارم را در دانشگاه ایجاد کنیم و این‌ها نباید تنها در سخن باشد بلکه باید عملی شود.
وی تأکید کرد: اگر اقتصاد نفتی را کنار بگذاریم و اقتصاد دانش‌بنیان را برقرار کنیم، می‌توانیم در سایر حوزه‌ها نیز رشد کنیم.
رئیس دانشگاه فردوسی مشهد در پایان سخنان خود، خطاب به رؤسای دانشگاه‌ها گفت: در این کار متحد باشید و مأموریت‌های هر دانشگاه را مشخص کنید. توجه داشته باشید که انسان نوین، شرایط نوین می‌خواهد و تصمیم‌گیری آن‌ها نیز باید به اشکال نوین شکل بگیرد.
دکتر بذرافشان، مدیر همکاری‌های علمی بین‌المللی و حوزه ریاست دانشگاه، ضمن تبریک اعیاد، برگزاری این نشست در این ایام را به فال نیک گرفت.
وی ادامه داد: نظام آموزش عالی در ۵ تا ۱۰ سال آینده دچار تحول شگرفی خواهد شد و شاهد فضای متفاوت دانشگاه‌ها خواهیم بود. به همین دلیل این جنس گفت‌وگوها اهمیت زیادی دارد و کشوری که بتواند دورنما و افق خود را تصویر کند، آینده بهتری خواهد داشت. نباید صرفا این دورنما اقتباس و تقلید باشد بلکه کشوری موفق است که با توجه به شرایط بومی خود دورنمای صحیحی ترسیم کند.
دکتر بذرافشان با توجه به لزوم نگاه عمیق به مسائل، اشاره کرد: در اجتماعات علمی نباید سطحی نگاه کرد بلکه باید در شرایط آرام و به دور از تشریفات، جلسات را برگزار نمود تا بتوان پاسخ مناسبی برای مسائل پیدا کرد.
دکتر رضوی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد ضمن تبریک اعیاد و خوشامدگویی به رؤسای دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری گفت: باعث خوشبختی است که محوریت این نشست مرجعیت علمی است. باید بتوانیم گفتمان و فهم مشترکی در این حوزه داشته باشیم.
وی اشاره کرد: در دانشگاه فردوسی مشهد اصالت را بیانات مقام معظم رهبری می‌دانیم. نگاه رهبری این است که از مرزهای کنونی علم فراتر برویم.
دکتر رضوی قدرت بین‌المللی را در مرجعیت علمی دانست و اشاره کرد: در دانشگاه فردوسی مشهد برنامه‌های زیادی در راستای مرجعیت علمی انجام شده است و وارد شاخص‌های مترقی شده‌ایم.
دکتر حاجی شاهپوری، رئیس دانشگاه گلستان از تدبیر برگزاری این مراسم به میزبانی دانشگاه فردوسی مشهد تشکر کرد و گفت: اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها که در هفته آینده در تهران برگزار خواهد شد نیز در باب همین مسئله مرجعیت علمی است و نشان دهنده اهمیت فراوان این موضوع است و مباحث این نشست بایستی به اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها نیز کمک کند.
وی اشاره کرد: کسب مرجعیت علمی دو وجه دارد؛ اول افراد و اساتید که کارهای پژوهشی در دانشگاه را انجام می‌دهند و دوم سیاست‌گذاری‌ها که توسط مراکز علمی و پژوهشی مشخص می‌شوند.
رئیس دانشگاه گلستان، برای کسب مرجعیت علمی به نکات ذیل اشاره کرد: باید جامعه هدف را تعیین کنیم، ۱۰ پروژه کلان که دنیا به آن نیاز دارد را مشخص کنیم، از ظرفیت‌های اساتید خارج از کشور استفاده کنیم، اسناد بالادستی را بازنگری کنیم و قطب‌های پژوهش انحصاری در حوزه فناوری‌های نو را در هر استان ایجاد کنیم.
دکتر امیری، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به شعار امسال که جهش تولید با همکاری مردم است گفت: کلیدواژه جهش در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است و به این معناست که از ظرفیت‌ها و میان‌برهای کشور بهره بگیریم. همچنین با توجه به دانشگاه‌های نسل چهارم، شاهد ورود دانشگاه‌ها به حوزه‌های پژوهشی و فناوری علاوه بر حوزه‌های آموزشی هستیم.
وی در خصوص اسناد بالادستی توضیح داد: مرجعیت علمی و فناوری در اسناد بالادستی به چشم می‌خورد و از این بابت کمبودی نیست اما در زمینه اجرا با مشکلاتی روبه‌رو هستیم. بنابراین برای مرجعیت باید راهکارها و میان‌برها را پیدا کنیم و در شاخص‌های مختلف تلاش جدی داشته باشیم تا رتبه‌های بالا را کسب کنیم.
دکتر حاجی‌آبادی، مشاور رئیس دانشگاه سبزوار، مهم‌ترین خمیرمایه پژوهش را محقق و فناور خواند و بیان کرد: اگر برای محققان برنامه نداشته باشیم نمی‌توانیم مرجعیت علمی پیدا کنیم. بحث‌های مالی برای انجام پژوهش و ترغیب دانشجو و محقق نیاز است. همچنین برای عارضه‌یابی در حوزه پژوهش لازم است که بودجه مناسب داشته باشیم.
دکتر شاکری، معاون پژوهشی دانشگاه بجنورد با اشاره به مشکلات مالی و بودجه در مسائل پژوهشی اظهار کرد: یکی از مشکلات مهم ما بودجه علمی است. وی همچنین به لزوم ایجاد سازمان جداگانه برای تحول علوم انسانی تأکید کرد و گفت: باید علوم انسانی را جدای از صنعت در نظر گرفت.
دکتر یعقوبی، معاون پژوهشی دانشگاه سیستان و بلوچستان توضیح داد: چرخه کلان سیاست‌گذاری از شناخت و درک این موضوع شروع شده و به اجرا و ارزیابی ختم می‌شود. موضوع دانشگاه‌ها در مرجعیت علمی، درک مسئله است. ما هنوز نتوانسته‌ایم به معنای واقعی مفهوم مرجعیت علمی را درک کنیم و نیاز به گفتمان‌سازی برای شناخت مفهوم مرجعیت علمی در بعد فناوری و نوآوری داریم.
وی در زمینه مشکلات مرجعیت علمی ادامه داد: در اسناد بالادستی به خوبی به مرجعیت پرداخته شده است و مشکل ما در درک و گفتمان‌سازی است. در اجرا نیز باید حامی و پشتیبان اساتید باشیم و از ظرفیت‌های منابع انسانی استفاده نموده و برنامه مشخصی برای پایش و نظارت داشته باشیم.
دکتر قربانی، رئیس پارک علم و فناوری استان خراسان شمالی به رشد ایران در تولید علم اشاره کرد و گفت: در کشور ظرفیت‌های خوبی برای تولید و جلوگیری از خام فروشی داریم که باید به آن‌ها توجه کنیم و از ظرفیت‌های موجود استفاده نماییم.
وی افزود: کشور در قانون‌گذاری در حوزه پژوهشی وضعیت خوبی ندارد و لازم است به آن توجه ویژه داشته باشیم. وزارت علوم، سامانه‌ای راه‌اندازی کرده است که اعضای هیئت علمی می‌توانند نیازهای خود را در آن ثبت کنند.
دکتر خاشعی، رئیس دانشگاه تربت حیدریه در مورد بودجه پروژه‌های پژوهشی تأکید کرد: برای ورود ثروت و بودجه به پژوهش باید تعهد اخلاقی را رعایت کنیم تا دچار مشکل نشویم. همچنین لازم است که همکاری‌های ملی و بین‌المللی را تقویت نماییم و از ظرفیت‌های اساتید و اعضای هیئت علمی استفاده کنیم.
دکتر اسماعیلی، رئیس پارک علم و فناوری استان خراسان رضوی به یادگیرنده و پویا بودن پارک علم و فناوری تأکید کرد و ابعاد مختلف مرجعیت علمی را بدین صورت تقسیم نمود: بعد علمی، بعد فناوری، بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد سیاسی.
وی افزود: بازیگران مختلف در این حوزه نیز دولت، بخش خصوصی، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، مردم و کارآفرین‌ها هستند.
دکتر اسماعیلی در زمینه چالش‌های پیش‌روی مرجعیت علمی افزود: تحریم‌های اقتصادی، نوسانات اقتصادی، فرار مغزها، ضعف فرهنگ نوآوری و بوروکراسی، امری پیچیده است که لازم است اقداماتی برای رفع آن‌ها صورت بگیرد.
