به گزارش قطب علمی فردوسی و شاهنامه، مراسم دومین روز همایش
بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، ساعت 8 صبح روز شنبه، 25 اردیبهشتماه 1395 در
تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
در آغاز این مراسم که با حضور دکتر محمّدجعفر یاحقی، مدیر
قطب علمی فردوسی و شاهنامه و دبیر علمی همایش، دکتر ابوالقاسم قوام، مدیر گروه
زبان و ادبیات فارسی و مهمانان داخلی و خارجی برگزار شد، دکتر غلامعلی حدّاد عادل،
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مهمان ویژه این مراسم، از دکتر یاحقی برای
برگزاری این همایش علمی و ادبی، سپاسگزاری کرد و گفت: «از دکتر محمّدجعفر یاحقی،
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی سپاسگزاری میکنم که در سالهای اخیر، چراغ
فردوسیشناسی و شاهنامهپژوهی را در دانشگاه فردوسی برافروختهاند و پرتوِ این
تکاپو از مشهد به سراسر ایران رسیدهاست.»
وی سپس به جایگاه
فرهنگی و تاریخی شاهنامه فردوسی درمیان ایرانیان اشاره کرد و گفت: «هزار سال است
که همه اقشار مردم شاهنامه را میشناسند و در فرهنگ ایران جاری است.» دکتر حدّاد
عادل در ادامه، اشاره کرد که شاهنامه، در دورههای بعد، نظر بسیاری از شاعران را
به خود معطوف کردهاست. وی همچنین شاهنامه را سند هویّت ملّی ایرانیان عنوان کرد و
گفت: «فردوسی تاریخ سیساله ایران را با ظرافت بسیار به نظم کشیدهاست. او با به
نظمکشیدن این داستانها به ایرانیان اعتماد به نفس بخشیده و سرایش این اثر سترگ، واکنشی در مقابل رفتار
تحقیرآمیز بنیامیّه و بنیعباّس به ایرانیان بودهاست.»
دکتر حدّاد عادل با ذکر این نکته که زبان فارسی، پس از
مسلمانی، موجودیّت ایرانیان را تکمیل میکند، فردوسی را احیاکننده زبان فارسی
عنوان کرد که 60 هزار بیت سخته و دلنشین را به زبان فارسی هدیهداده است. دکتر
حدّاد عادل، شاهنامه را کتابی سراسر پند و اندرز و حکمت و عدل و داد دانست که
همواره مردم را به خوشزبانی، اخلاق نیکو، پرهیز از دروغ، بهدست آوردن دل
زیردستان، دوری از تیزی و سستی، وحدت و صلح هدایت میکند.
ادامه این مراسم به دو نشست علمی درباره شاهنامه اختصاص
داشت. نشست نخست با حضور هیئت رئیسه این نشست(دکتر مهدخت پورخالقی چترودی و دکتر
علیاشرف صادقی)برگزار شد. سخنران اوّل این نشست، دکتر حسن ذوالفقاری بود که
سخنرانی خود را با موضوع «حملهنامه، گونهای از حماسههای دینی پس از شاهنامه»
ایراد کرد. وی با بررسی حماسههای دینی پس از شاهنامه، حملهنامهها را نوعی از
حماسههای دینی پس از شاهنامه عنوان کرد که مورد توجه بسیاری از شاعران پس از
شاهنامه بودهاست.
سخنران بعدی، پروفسور ناصر کنعانی بود که سخنرانی خود را با
عنوان » فردوسی و شاهنامه از دیدگاه باخترزمینان» ایراد کرد. وی با بررسی همه
ترجمههای شاهنامه در کشورهایی همچون انگلستان، آلمان، فرانسه و...، به ارزش و
اهمیّت این اثر بزرگ حماسی در میان اروپائیان اشاره کرد.
موضوع سخنرانی دکتر ژاله آموزگار، «زناشویی در شاهنامه در
مقایسه با اسطورههای یونان» بود که وی با مقایسه داستان زال و رودابه در شاهنامه
فردوسی و زئوس و هرا در فرهنگ یونانی، چگونگی پیوند زناشویی را در این دو اثر
مقایسهکرده بود. دکتر ژاله آموزگار، پس از مقایسه این دو اثر نتیجه گرفت که در
شاهنامه، زمینههایی همچون طلب و صداقت دوجانبه، تهدید و قهری که به آشتی میانجامد
و آیین دامادی و وصل وجود دارد که در اسطورههای یونان دیدهنمیشود.
در نشست دوم که با حضور هیأت رئیسه، دکتر دانیلا منگینی و
دکتر محمّد تقوی برگزار شد، ابتدا پروفسور نعمت ییلدروم، استاد ادبیات فارسی
دانشگاه آتاتورک ارزروم ترکیه و مترجم شاهنامه فردوسی به زبان ترکی، به نحوه این
ترجمه و چگونگی استفاده از نسخههای متعدّد شاهنامه اشاره کرد. وی مهمترین نسخه
مورد استفاده خود را شاهنامه تصحیح دکتر جلال خالقی مطلق عنوان کرد که در کنار آن
از نسخههای مجتبی مینوی، سعید نفیسی، بروخیم، مسکو بهره بردهاست.
سخنرانی بعدی این نشست، دکتر چنگیز مولایی بود که سخنرانی
خود را با عنوان «نه سرد و نه گرم و همیشه بهار؛ پیشنهادی برای تصحیح مجدّد بیتی
از شاهنامه، پیرایش دکتر جلال خالقی مطلق» ایراد کرد. وی با استفاده از دستنویسهای
متعدّد شاهنامه فردوسی، چگونگی تصحیح مجدّد این بیت را عنوان کرد.
در ادامه، دکتر معصومه طالبی، با موضوع «هنجارشکنی شخصیت
حماسی در منظومه بانوگشبنامه» سخنرانی خود را ایراد کرد و خویشکاریهای بانوگشسب
را با توجه به ویژگیهای شخصیت حماسی بررسی کرد.
دکتر مهوش واحددوست
نیز سخنرانی خود را با عنوان «ساختارشناسی خان ها رستم و تارئیل» ایراد کرد و
چگونگی این ساختارشکنی را به طور مفصّل توضیح داد.
سخنران بعدی، دکتر حمید رویانی بود که با توجه به موضوع
سخنرانی خود «شاهنامه و منظومه منتخب مغان» به تشابه این دو اثر اشاره کرد و
چگونگی استفاده فصیحی تهرانی در منظومه منتخب مغان (مربوط به دوران نادرشاه افشار)
را از شاهنامه فردوسی بیان کرد.
در پایان این نشست، دکتر اسماعیلپور با موضوع «فریدون و
آپتیه ودایی» و دکتر محمود حسنآبادی با موضوع «نقش تمثیل در حماسه ایرانی»،
سخنرانی خود را ایراد کردند.
این برنامه از ساعت 17 تا 20 در
آرامگاه حکیم بزرگ توس برگزار شد.
.
.
.
.